كلیات در راستای شناسایی محصول و ارتباط منطقی آن با زنجیره تولید:

مقدمه:

جوراب به عنوان یك پای پوش محافظ پا در برابر سرما و گرما و عرق و اشیاء خارجی و ...... مطرح بوده و می باشد. شكل كلی آن از ابتدا تا كنون تغییر كلی نداشته و تنها تغییرات آن در طرح، رنگ و نخ مصرفی در بافت بوده است.

شكل آن بصورت یك كیسة سرباز می باشد كه بوسیله دوخت، سر آن در یك سمت بسته می شود. قسمت بزرگ اطلاعات موجود در مورد تاریخچه صنعت جوراب بافی مربوط به دوره هائی است كه ماشینهای بافت جوراب وارد این صنعت گردید. البته آثار بدست آمده از قرن چهارم و پنجم نشانگر رایج بودن بافتنی دستی در كشورهای شرقی است كه تا قرن چهاردهم این هنر دستی به اروپا نرسیده بود. اولین ماشین جوراب بافی دستی در سال 1589 توسط شخصی بنام ویلیام لی در انگلستان ساخته شد. كلیه سوزنهای این ماشین حركت همزمان داشتند و یك رج از بافت در یك زمان تشكیل می شد.

رشد ماشینهای حلقوی پودی در انگلستان از ماشینهای جوراب بافی شروع شد كه در ابتدا حدود 700 كارگاه جوراب بافی آغاز بكار كردند و تا سال 1727 به 8000  ماشین رسید. مكانیزم عمل ماشینهای بافندگی تا قبل از 1864 به كمك نیرو محركه دستی بوده و از آن به بعد نیروی محركه الكتریكی بكار گرفته شد كه توسط شخصی بنام ویلیام كاتون انجام شد. این كار در حقیقت یك انقلاب صنعتی بشمار می رفت و اسم ماشین هم بنام آن شخص william cotton نامیده شد. با اینكار سرعت ماشین افزایش یافت اما كشش و كیفیت آن همانند ماشینهای دستی بود.

در ایران نیز فعالیت این صنعت در سال 1290 هجری شمسی با احداث اولین واحد جوراب بافی در محل شمس العماره آغاز گردید، در حال حاضر تعداد كارگاههای جوراب بافی و كارخانه ای آن به بیش از 1000 واحد رسیده است.

1-2- تعریف ویژگیها و مشخصات فنی محصول از نظر شكل ظاهری، طبقه بندی، فرمول چگونگی بسته بندی اجزاء و قطعات متشكله، حد استاندارد ملی و جهانی، شماره تعرفه گمركی، شرایط ورود.

- تعریف ویژگیها:

جوراب به عنوان یك پا پوش محافظ پا در برابر گرما و سرما و عرق و اجسام خارجی و ... می باشد. استفاده از انواع پوششها با فرمها و اندازه های مختلف علاوه بر جنبه های پوشش ظاهری هدفهای دیگری در بر می گیرد از جمله: حفاظت در برابر سرما، گرما، نور خورشید، مسائل بهداشتی، جلوگیری از ضایعات پوستی بواسطه متمركز شدن نقاط اتكاء بدن و در نهایت ایجاد سایش بیشتر نسبت به سایر اعضا بدن حائز اهمیت است و بنابراین در طراحی شكل و انتخاب جنس آن نكات بالا باید مد نظر قرار گیرد تا به نحو مطلوبی راحتی پا فراهم گردد.

1-1-2- اجزاء تشكیل دهندة جوراب:

قسمتهای مختلف جوراب:

كش جوراب، ساق جوراب، كف پا،‌ روی پا، پنجه جوراب

الف) كش جوراب:

از نظر نخ لاستیك یا كش باید در مقابل حرارت و رطوبت و آبگرم  40 مقاوم بوده و قابلیت كشش آن حداكثر 700% برابر نمرات 90 تا 110 ریز باشد. از نظر نوع قسمت كش در جوراب های مختلف بین 1 الی 3 سانتی متر باشد.

ب) ساق جوراب:

این قسمت بخش عمده جوراب را تشكیل می دهد و از نظر طول كه در بخش بعدی (حد استانداردهای ملی) یادآوری می شود در مورد آن صحبت می گردد. همینطور در مورد نوع نخ مصرفی نیز در بخش بعدی توضیح داده خواهد شد.

ج) پاشنه جوراب:

شكل خاص پاشنه پا از لحاظ داشتن فرم هندسی متفاوت با سایر قسمتها و اندكی عقب نشینی نسبت به ساق پا طرح بخصوص را ایجاب می نماید همچنین وضعیت فیزیكی پا از لحاظ میزان تماس و درصد تحمل وزن كل بدن، لزوم بكار بردن نخ های مقاومت مناسب را ایجاد می نماید.

د) كف پا:

عبارتست از فاصله بین پاشنه پا تا نوك پنجه و روی پا عبارتست از فاصله روی پا تا نوك پنجه.

این قسمت از جوراب بدلیل سایش بیشتر و گرفتن عرق پا بایستی مقاومت نخ های مصرفی در بافت آن مناسب باشد و از بافت مطلوبی نیز برخوردار باشد از نظر وضعیت هندسی فرم كلی آن توضیح داده شده است.

هـ) پنجه جوراب:

قسمت نوك جوراب همانند قسمتهای پاشنه و كف در معرض سایش بوده و علاوه بر آنكه در جهت طولی تحت كشش می باشد با ناخن ها نیز در تماس است. بنابراین در این قسمت حتی الامكان باید از نخهای مقاوم استفاده نموده و در بافت آن دقت كافی را مبذول داشت از حیث مراحل عملیاتی پنجه جوراب در آخرین مرحله بافت جوراب شكل گرفته بافت این قسمت بصورت كیسه ای بوده كه پس از اتمام كار جهت لبه دوزی به قسمت دوزندگی منتقل می شود.

2-1-2) طبقه بندی جوراب:

1- از نظر نوع كاربرد:

الف) مردانه           ب) زنانه          ج) بچه گانه

2- از نظر نوع بافت:

الف) ساده  ب) طرح دار یا فانتزی  ج) كبریتی  د) توری هـ) اسپرتی

3- از نظر جنس:

الف) پنبه ای       ب) نایلونی       ج) پشمی     د) مخلوط اكریلیك پلی آمید

درجه بندی جوراب:

جوراب درجه یك:

یك جفت جوراب است كه اختلاف طول لنگه های آن نسبت به یكدیگر بیش از 15 میلیمتر نبوده و هیچگونه عیبی كه بتوان با چشم آنرا دید نداشته باشد. نخهای مصرفی در این نوع جورابها باید كاملاً صاف بوده و در موقع بافت ایجاد پرز نكند.

جوراب درجه دو:

یك جفت جوراب است كه اختلاف طول لنگه های آن بیش از 30 میلیمتر نباشد.

جوراب درجه سه:

یك جفت جوراب است كه اختلاف لنگه های آن بیش از 45 میلیمتر نبوده و عیبهای دیگری بغیر از عیبهای مجاز برای جورابهای درجه یك و دو را دارا باشد.